Van Yüzüncü Yıl Universitetinin Geologiya mühəndisliyi müəllimi Onur Köse bəzi ölkələr üçün xəbərdarlıq edib.
O, Ərəb ölkələrinin şərqi, şimal-şərqi və şimalı ətrafındakı aktivliyin böyük bir zəlzələnin yaxınlaşdığının göstəricisi ola biləcəyini ifadə edib. Onur Köse Hatay, Kahramanmaraş, Malatya və Elazığ vilayətlərində, xüsusilə Antakya ətrafında olan qırılma xətlərinin dağıdıcı bir zəlzələ siqnalı verdiyi xəbərdarlığını edib.
O açıqlamasında bildirib:
*Ərəb öklələrinin qonşuluğunda həm İran, həm də Türkiyə çox qarışıq və qırışmış geomorfoloji quruluşa malikdir. Çünki bu iki qitə ərəb plitəsinin şimal və şərq istiqamətində hərəkəti ilə Avrasiya və Ərəb plitəsi arasında sıxılır və büzülür.
*Xüsusilə 2015-2020-ci illər arasında bölgədə baş verən zəlzələlərə baxdığımızda sözügedən zəlzələlər Fars körfəzindən Elazığa qədər ardıcıllığı göstərir. Digər tərəfdən, Ərəbistan plitəsinin qərb tərəfində, Aqaba körfəzindən İsrail üzərindən Türkiyəyə qədər uzanan Ölüdəniz Fay Zonasında çox hərəkət olmadı.
*Bu səbəbdən 2015-2020-ci illər arasında Ərəb plitəsinin şərq və şimala doğru yükləri əsasən Zaqros (İran) və Bitlis (Türkiyə) tikiş qurşaqları boyunca uzun müddət səssiz qalan və 2020-ci ilə qədər uzanan Ölüdəniz Fay üzərindədir.
*2020-ci ildə verdiyimiz müsahibədə Kahramanmaraş və Hatayın sırada olduğunu söyləmişdik.
*Belə böyük zəlzələlərdən sonra o bölgəyə yaxın bölgədə gərginliyini çıxarmaq üçün həyəcan təbili çalan nasazlıqlar artıq bir-birinin ardınca işə düşərək enerjilərini boşaldırlar.
*Beləliklə, 50 il və ya daha sonra baş verəcək zəlzələ bu gün baş verə bilər. Digər tərəfdən, Hatay və ya Kahramanmaraşda artçı təkanların bir an əvvəl bitməsini gözləmək zəiflik olardı.
*Bu travmadan sonra xalqımızın ən böyük gözləntisi zəlzələlərin bitməsidir. Amma elmi araşdırmalar ümumiyyətlə göstərir ki, belə çox böyük zəlzələlərdən sonra afterşoklar uzun müddət davam edə bilər.
*Unudulmamalıdır ki, 1939-cu ildə 8 bal gücündə Ərzincan zəlzələsindən sonra 1942 Niksar (7,3), 1943 Ladik (7,6) və 1944 Bolu-Gerede (7,6) dağıdıcı zəlzələləri də qərbdə eyni xəttdə baş vermişdir. Eyni şəkildə, 22 may 1960-cı ildə Çilidə (Valdivia) 9,5 bal gücündə, dəyəri düzəldilmiş böyük zəlzələdən bir gün əvvəl, eyni xəttdə 8,1 bal gücündə zəlzələ ilə başlayan 4 zəlzələ baş verdi. Concepcion zəlzələləri və böyük zəlzələdən sonra noyabr ayına qədər 7 zəlzələ baş verdi.
*İnsanlarımızı daha böyük qayğılara yönəltmək əvəzinə, ölkəmizin hər yerində vətəndaşlarımızın maarifləndirilməsi və həlli yollarının tapılması üzərində çalışmağın tərəfdarıyam.
*Türkiyənin hər yerində zəlzələ təhlükəsi var və Türkiyənin hər yerində zəlzələ baş verə bilər.
*Türkiyə həm Afrika, həm də Ərəb plitələri arasında sıxılma zonası olduğu üçün Türkiyənin hər yerində zəlzələ ehtimalı mümkündür.
*Ancaq kompensasiyası çətin olan zəlzələ riskləri, böyük iqtisadi itkilər, investisiyalar və sənaye sahələri, eləcə də əhalinin sıxlığı səbəbindən çox sayda insan itkisi nəzərə alınaraq, İstanbul həmişə prioritet bölgədir.
azxeber.com
