Son günlərdə turşu məhsulları ilə bağlı təhlükəli hallar artmaqdadır. Xüsusilə ev şəraitində hazırlanmış və düzgün saxlanmayan turşular zəhərlənmə riski yaradır. Yaxın günlərdə Tovuzda üç azyaşlının badımcan turşusundan zəhərlənməsi yenidən diqqət çəkib.
Məsələ ilə bağlı Tribunainfo.az-a qida məsələləri üzrə mütəxəssis-ekspert Ağa Salamov vəziyyətin səbəblərini və istehlakçılara vacib tövsiyələrini açıqlayıb.
A. Salamovun sözlərinə görə, ümumiyyətlə turşuların texnologiyasında sterilizasiya deyilən anlayış var. Bura qədər də müəyyən etaplar var. Turşular da bir qida zənciridir və düzgün şərtlər altında tarladan süfrəyə qət edən bir yoldur ki, vacib şərtlərə əməl edilməlidir.
“Ümumiyyətlə, turşuya qoyulan istənilən meyvə-tərəvəz çatlamış, əzilmiş, deformasiya olunmuş ərzaq olmamalıdır. Ən vacib məqamlardan biri isə bu ərzaqlar turşuya qoyulmamışdan öncə sterilizasiya olunmalıdır. Yaxşıca yuyulub təmizlənməli, üzərindən qaynar su keçirilməlidir. Bundan əlavə, yuyularkən, torpaqdan yaxşıca təmizlənməlidir. Çünki insanlara zərər verən botulizm bakteriyasıdır. Bu bakteriya torpaqda yaşayır.
Eyni zamanda, balon, onun qapaqları da qaynar su ilə sterilizasiya edilməlidir. Çünki qablarda da elə bakteriyalar var ki, ancaq 100 dərəcədə ölür. Söhbət təbii ki, sənayedən yox, ev şəraitində qoyulan turşulardan gedir. Ən çox da zəhərlənmə olayı ev şəraitində hazırlanan turşular səbəbindən baş verir. Həmçinin bu etaplardan sonra qapaq da düzgün bağlanmalı, hava buraxan yeri olmamalıdır. Bankların içinə qəti çiy su getməməlidir. Çünki bu zaman da çiy suda olan bakteriyalardan zərər görmək mümkündür. İstehlakçıların bəziləri də səhlənkardır. Qapaq şişdiyi halda belə, turşunu istifadə edirlər. Doğru bilinən yalnışlardan biri də budur. Turşuların 4-8 dərəcədə mühafizə olunması daha məqsədəuyğundur. Ağzı açıldıqdan sonra müsbət 4 və 8 dərəcədə saxlamaq olar.
Sirkə və satışda olan “iksus”a toxunan ekspert bildirib:
“Sirkələrin dozası düzgün olmalıdır. Sirkə az olanda botulizm çoxalır, çox olanda da zərərlidir. Normativlərə əsasən etmək lazımdır. Doza həddini aşmaq olmaz. Duz bakteriyaların çoxalmasının qarşısını alır. Duz və sirkə az olarsa, botulin bakteriyasının həmin mühitdə çoxalmasına da şərait yaradır. Germetikliyi pozulmuş turşular qalır, xarab olur. Yeyildikdə, botulizm öz sözünü deyir. Əslində, duz və sirkə normal dozada ona görə sirkəyə əlavə olunur ki, botulizm və digər bakteriyaların qarşısını alsın və uzun müddət, qışa qədər istehlak üçün saxlasın.
Vətəndaşlar, xüsusən rayon yerlərində yaşayan insanlar göbələklə solğun əzvayı, solğun əzvayla şanpinyonu səhv salırlar. Solğun əzvaydan turşu hazırlamaq olmaz. Solğun əzvaydan zəhərlənmələr çox olub. “İksus” dediyimiz sirkə, sənayelərdə hazırlanır və tərkibində kimyəvi-sintetik maddələr olur. Bu sirkə də turşuda normadan artıq olarsa, kimyəvi zəhərlənməyə səbəb olur. O mədəni deşir. Belə bir deyim var: “şərab sirkəyə sual verir ki, məni 1 stəkan içəndə ölmürlər, amma səni içəndə ölürlər. Sirkə cavab verir ki, məni hələ bir stəkan içən olmayıb”. Ona görə də sirkəni 1 stəkan içmək mümkün deyil. Çünki turşuluq yüksək olur və mədəni deşə bilər. “iksus”un tərkibi kimyəvi olduğuna görə ev sirkəsindən daha təhlükəli hesab olunur. Amma sirkə də günahsız deyil”.
Dəniz Pənahova
