Enerji içkiləri gənclər arasında populyardır:bu içkilər əyləncə gecəsində və ya imtahanlara hazırlaşarkən guya əhval-ruhiyyəni artırmağa kömək edir. Bununla belə, son vaxtlar həkimlər bu cür içkilərin müntəzəm olaraq içilməsinin riskli olduğu barədə getdikcə daha çox xəbərdarlıq edirlər. Daily Mail dörd ciddi sağlamlıq riski barədə xəbərdarlıq edən araşdırmaların icmalını dərc edib.
Tribunainfo.az həmin araşdırmanı təıqdim edir:
Ürək çatışmazlığı
Həkimlər xəbərdarlıq edir ki, energetik içkilər ürəyin elektrik sistemini poza və aritmiyalara səbəb ola biləcəyi üçün genetik ürək xəstəliyi olan insanların həyatı üçün təhlükə yarada bilər.
Tədqiqatçılar xəbərdarlıq edir ki, yuxu olmaması, susuzlaşdırma, pəhriz saxlamaq, həddindən artıq oruc tutmaq, vapinq və antibiotik istifadəsi kimi digər həyat tərzi faktorları ilə birlikdə bu risk bəzi xəstələrdə qəfil ürək dayanmasına səbəb olan “mükəmməl fırtına” yarada bilər. Onlar riskləri enerji içkilərinin bəzi markalarının yüksək kofein tərkibi ilə əlaqələndirirlər, çünki kofein qan damarlarının daralmasına səbəb olur ki, bu da ürək dərəcəsinin artmasına və qan təzyiqinin artmasına səbəb olur.
ABŞ-dakı Mayo Klinikası ürək dayanmasından sağ çıxan 144 xəstənin tibbi sənədlərini araşdırıb. 20-42 yaşlarında olan onlardan yeddisi ürək tutmasından az əvvəl enerji içkisi qəbul etmişdi. Xəstələrdən üçü mütəmadi olaraq enerji içkilərindən istifadə edib, dördündə isə genetik ürək xəstəliyi diaqnozu qoyulub.
Heart Rhythm jurnalında dərc edilən araşdırma enerji içkilərinin birbaşa ürək dayanmasına səbəb olduğunu sübut etməsə də, tədqiqatçılar hələ də onları normada istehlak etməyi tövsiyə edirlər. Gündə 400 mq-a qədər kofein istehlakı təhlükəsiz hesab olunur – bu, 3-4 fincan qəhvəyə bərabərdir. Energetik içkilər, markadan asılı olaraq, 80-dən 300 mq-a qədər kofein ehtiva edir və çox vaxt eyni anda bir neçə qutu içilir.
Həkim enerji içkilərinin niyə xüsusilə uşaqlar üçün təhlükəli olduğunu izah edib
Bir çox enerji içkilərinin tərkibində taurin və guarana kimi digər əlavə inqrediyentlər də var ki, tədqiqatçılar bu maddələrin də ürək dərəcəsinə, qan təzyiqinə və digər ürək funksiyalarına təsir etdiyinə inanırlar. Mayo klinikasının aparıcı tədqiqatçısı, genetik kardioloq Dr. Michael Jay Ackermanın dediyinə görə: “Nisbi risk kiçik olsa da ürək xəstəliyi olan xəstələr bu cür içkilərdən istifadənin risklərini və faydalarını diqqətlə ölçməlidirlər. .”
Yoğun bağırsağın xərçəngi
Bəzi ekspertlər enerji içkilərinin həddindən artıq istehlakının tərkibindəki şəkər və taurinin yüksək olması səbəbindən kolon xərçəngi (Yoğun bağırsağın xərçəngi)riskini artırdığından şübhələnirlər. Bu, yaşlı yaş qruplarına nisbətən daha çox enerji içkisi içməyə meylli olan gənc insanlarda kolon xərçəngi nisbətlərinin artımını qismən izah edə bilər.
Ət, balıq və yumurtada olan bir amin turşusu olan taurin bir çox enerji içkilərinə əlavə edilir. Hesab edilir ki,taurin zehni fəaliyyəti yaxşılaşdırır və enerji verir. Lakin onun kolorektal xərçəngi olan insanların bağırsaqlarında aşkar edilmiş zərərli bakteriyaları “qidalandırdığı” və onların böyüməsini səbəb olması daiddia olunur.
Taurin ilə bağlı potensial problem, əsasən, bir insanın onu nə qədər istehlak etməsindən qaynaqlanır. Kiçik miqdarda taurin təhlükəsiz hesab olunur. Bununla belə, yüksək miqdarda taurinin qusma, mədə narahatlığı, başgicəllənmə, yorğunluq, ishal və qəbizliyə səbəb olduğu sübut edilmişdir.
Florida Universitetinin tədqiqatçıları taurinin zərərli olduğuna dair fərziyyələrini yoxlamaq üçün ROSANNA adlı araşdırma aparırlar. İyunun əvvəlində Çikaqoda keçirilən Amerika Klinik Onkologiya Cəmiyyətinin (ASCO) konfransında tədqiqatın ilk nəticələrini təqdim edən komanda, taurinin kolon xərçənginin inkişafına töhfə verən bakteriyalar üçün “əsas enerji mənbəyi” olduğuna inandıqlarını söylədi. Heyvanlar üzərində aparılan tədqiqatların nəticələrinə əsaslanan bu fərziyyəni yoxlamaq üçün elm adamları gündəlik enerji içkiləri istehlak edən bir qrup gənci işə cəlb edirlər.
Tədqiqatçılar, iştirakçılar hər gün Red Bull və ya Celsius kimi içkilər içsələr, H2S sulfid metabolizə edən bakteriyaların sayının 20-30 faiz artacağını gözləyirlər. Milli Sağlamlıq İnstitutları tərəfindən dərc edilən bir araşdırma, gündə 500-3000 milliqram taurinin (0,5-3 qram) qəbul edilməsinin təhlükəsiz olduğunu bildirir, baxmayaraq ki, Avropa Qida Təhlükəsizliyi Təşkilatı 6,000 milliqrama (6 qram) qədər qəbul etməyi tövsiyə edir. Bununla belə, elm adamları qeyd edirlər ki, “taurinin xərçəngə təsiri haqqında məlumat ziddiyyətlidir və potensial olaraq mürəkkəbdir, çünki bəzi hallarda onun şişlərin böyüməsinin və yayılmasının 44% dayandırdığı göstərilir.
Lakin digər tədqiqatlara görə, taurin immunitet sisteminin T hüceyrələrinin xərçənglə mübarizə aparmasına mane olur və xəstəliyin daha aqressiv olmasına imkan verir.
Bununla belə, söhbət təkcə taurinə aid deyil. Enerji içkilərinin tərkibində həddən artıq şəkər var – bəzi markalarda hər içki qutusunda hətta 21 çay qaşığı qədər olur. Bununla belə, Milli Səhiyyə Xidməti böyüklərin gündə yalnız 30 qramdan çox ,o da böyüklərə şəkər istehlak etmələrini tövsiyə edir. Eyni zamanda, şirin maddələrin həddindən artıq istehlakı piylənməyə səbəb ola bilər. Bununla belə, çəki artımı ən azı 13 xərçəng növü ilə əlaqələndirilir və İngiltərədə xərçəngin ikinci əsas səbəbidir (Cancer Research UK).
Yuxusuzluq
Enerji içkilərinin ən bariz nəticəsi yuxunun pozulmasıdır. 53.266 norveçli tələbənin sorğusuna əsaslanan və BMJ Open-də dərc edilən araşdırma, hər gün bu içki içən insanların ara-sıra və ya heç içməyənlərə nisbətən təxminən yarım saat az yatdığını müəyyən edib. Bir əlaqə quruldu: insan nə qədər çox enerji içkisi içirsə, gecələr bir o qədər az yatır, araşdırmaya görə, bu, gündüz yorğunluğuna səbəb olur. Bundan əlavə, içki həvəskarları yuxuya getməkdə çətinlik çəkdiyini və yuxusuzluğun digər əlamətlərini qeyd etdilər.
Yuxusuzluğun orqanizmə təsiri ilə bağlı çoxsaylı tədqiqatlar təsdiqləyir ki, müntəzəm yuxu pozğunluğu iltihabi markerlərin səviyyəsini artırır ki, bu da ürək və damar xəstəliklərinin inkişaf riskinin artdığını göstərir.
Depressiya
Enerji içkilərinin insan orqanizminə təsiri ilə bağlı 57 araşdırmanın məlumatlarını araşdıran Teesside Universiteti və Nyukasl Universitetinin alimlərinin fikrincə, enerji içkiləri təkcə ürək problemləri riskini artırmır və sizi yuxudan məhrum etmir, həm də intihar cəhdlərinin artması ilə əlaqələndirilir. uşaqların və yeniyetmələrin psixi sağlamlığı.
Araşdırmada 21 ölkədən 9-21 yaş arası 1,2 milyondan çox gəncin məlumatları araşdırılıb. Tədqiqat energetik içkiləri içməklə yuxu problemləri və düzgün qidalanmamaqla əlaqəni sübut etdi. Üstəlik, enerji içkilərindən istifadə edən gənclərin psixi sağlamlığının zəifləməsi, narahatlıq, depressiya və qidalanma pozğunluğundan əziyyət çəkməsi, intihara cəhd etmə ehtimalı daha yüksək olması müəyyən olundu.. Nyukasl Universitetinin ictimai səhiyyə eksperti və tədqiqatın həmmüəllifi Dr Şelina Visram deyib: “Enerji içkilərinin psixoloji sıxıntıya və psixi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola biləcəyinə dair nəticələr bizi dərindən narahat edir. Akoqolsuz içkilər bazarının ən sürətlə inkişaf edən sektoru olan enerji içkiləri barədə tədbir görülməsinin vaxtı çatmışdır.”
Ona görə də enerji içkilərindən qəti şəkildə imtina etmək məsləhət görülür.. Əgər təcili olaraq şadlanmaq lazımdırsa, qısa bir məşq etmək və ya süd və şəkərsiz bir fincan qəhvə içmək daha yaxşıdır.
İmran Kərimli
