Oxumaq bizi daha uğurlu edə bilər. Üstəlik, bunun üçün qeyri-bədii bölmələrdən bütün kitabları udmaq lazım deyil. Bunun üçün bədii ədəbiyyat da uyğun gəlir. Lakin parlaq jurnallardan, bloqlardan və ani mesajlaşma proqramlarından gələn mətnlər daha az faydalıdır. Tribunainfo.az bildirir ki, “Synergy Intelligence Center”in icraçı direktoru Olqa Zebrova “Synergy Times”a kitabların beyinə necə təsir etdiyini və onları hər gün oxumaqla hansı faydaları əldə edə biləcəyini danışıb:
Niyə kitab oxumaq film izləməkdən daha faydalıdırdır?
Oxumaq şəxsiyyətin inkişafına kömək edir. Kitablardan məlumat beyinə daxil olur , emal olunur, başda təsvirlər yaranır və biz duyğuları yaşamağa başlayırıq.
Filmə baxarkən isə tamamilə fərqli bir proses baş verir : bu zaman biz kinorejissorların başında yaranan hazır görüntüləri qəbul edirik. Onlar həmçinin hisslərə toxuna və oyada bilərlər. Amma beyin informasiyanın emalı prosesində fəal iştirak etmir, dərhal emosiyaları işə salır. Və burada tələlər ola bilər: biz yalnız duyğuları rəhbər tutduqda, sağlam düşüncəyə və tədbirliliyə arxalanan, fikirləşən, düşünən, təhlil edənlərə uduzuruq. Bir qayda olaraq, həddindən artıq emosional insanlar daha çox səhv qərarlar qəbul edirlər.
Beynin inkişafı üçün bədən kimi, beyinə də düzgün yük vermək vacibdir. Oxumaq ağlın bir növ fitnesidir. Sürətli oxuma bacarığı isə düşünmə sürəti ilə oxumağa və daha da faydalı məlumatları mənimsəməyə imkan verir.
Niyə blog və jurnal oxumaq kitab oxumaqdan daha az faydalıdır?
Messengerlərdə, bloqlar, sosial şəbəkələr və parlaq jurnallardakı mətnlər beyni məşq edən oxu növü deyil. Birincisi, yazılar və məqalələr çox vaxt qeyri-rəsmi danışıq üslubunda yazılır ki, bu da oxucunun lüğət ehtiyatını zənginləşdirə bilmir.
İkincisi, belə mənbələr adətən əyani məlumatlarla dolu olur ki, bu da yazılanların mənasına diqqəti cəmləməyi çətinləşdirir. 2015-ci ildə Microsoft bir araşdırma apardı. Nəticələr göstərdi ki, vizual təsvirlər və qısa mesajlar vasitəsilə məlumat almağa vərdiş etmiş müasir insan klip təfəkkürə malikdir və diqqəti maksimum səkkiz saniyə saxlaya bilir.
Belə qısa müddətdə beyin hadisələr arasında əlaqə yaratmağa, onları təhlil etməyə və nəticə çıxarmağa vaxt tapmır. Nəticədə insan informasiyanı səthi qavrayır, asanlıqla manipulyasiya və təsirlərə məruz qalır, tənqidi düşünmə qabiliyyətini itirir.
Kitab oxumaq nə verir?
Müasir insanın kitab oxumasının vacib olmasının səkkiz səbəbini sadalayaq:
Oxumaq təxəyyülü inkişaf etdirir – şəkilləri təsəvvür etmək və onlarla oynamaq bacarığı. Oxuyarkən biz rejissorlar kimi filmlər yaradırıq və ya rəssamlar kimi başımızda şəkil çəkirik. Biz zehni olaraq personajların necə göründüyünü, ətrafın necə olduğunu, hansı hərəkətlərin baş verdiyini və s. canlandırırıq. Çox vaxt kitab oxuduqdan sonra onun əsasında çəkilmiş filmə baxanda biz görürük ki, personajlar beynimizin rənglədiyi həmin obrazlara bənzəmir. .
Oxumaq psixi sağlamlığı yaxşılaşdırır. Oxuyan insanın beyni daim yaxşı vəziyyətdədir. Oxumaq yeni sinir əlaqələri yaradır və bu, zəkanın inkişafına müsbət təsir göstərir . Amma çox oxuyanlar bu əlamətləri oxumayan yaşıdlarından gec hiss edirlər.
Oxuyan insanlar özlərinə güvənirlər. Yaxşı oxuyan adam erudisiyalıdır. O, öz nöqteyi-nəzərini asanlıqla əsaslandırır və hər hansı bir söhbəti, hətta tanış olmayan bir mövzuda da dəstəkləyir. Bunun səbəbi onun düşünmə qabiliyyətinin inkişaf etdirilməsi və məşq etdirilməsidir.
Oxumaq lüğətinizi zənginləşdirir. Yaxşı oxuyan insanı söz ehtiyatına görə asanlıqla tanımaq olar. Onun nitqi parlaq, zəngin və inandırıcıdır. O, ədviyyatlar kimi, iradlarına epitetlər, incə müqayisələr, sitatlar, zarafatlar əlavə edir və bunu inqilabdan əvvəlki Rusiyada saray süfrələrində iştirak edənlər kimi zərifliklə edir, əgər istəmirsənsə, burada gözəl şifahi duetlər və müsabiqələr eşidilirdi .Əgər siz 30 sözlə kifayətlənən adamyeyən Elloçkaya oxşamaq istəmirsinizsə müntəzəm oxuyun Kitablar nitqinizi məna və formalarla dolduracaq. Volter də deyirdi: “Yaxşı yazan müəllifləri oxuyanda yaxşı danışmağa öyrəşirsən”.
Oxumaq diqqəti toparlamağa kömək edir. Yüksək texnologiya və super sürət əsrində diqqətimizi cəmləmək və əzmkar olmaq bizim üçün çətindir. Çoxmürəkkəblik bizi çaşdırıb. Biz təlaşlı olmuşuq,məlumatı qısa epizodlarla və hissə-hissə qəbul edirik, diqqəti bir şeydən fərinliyə varmadan digərinə keçiririk . Bu qabiliyyət mütaliə zamanı, süjet xətlərinin bizi daşıdığı və hadisələrin inkişafını izlədiyimiz zaman inkişaf edir.
Oxumaq yaddaşı inkişaf etdirir. Hər gün kitab oxuyan insan əlinə kitab almayandan daha çox yaddaşlı olur. Ədəbi əsərdə çoxlu qəhrəmanlar, adlar, tərcümeyi-halı, yerlər və hadisələr var. Süjeti izləmək üçün bütün məlumatları başınızda saxlamaq lazımdır. Bu, yaddaşı aktiv şəkildə stimullaşdırır və məşq edir .
Kitablar səyahət etmək üçün pulsuz bir yoldur. Mütaliə sizə gündəlik qayğılardan qaçmağa və başqa əsrə, dövrə, şəhərə, ölkəyə – fərqli reallığa qərq olmağa imkan verir. Əsərlərdən başqa xalqların mədəniyyəti və xüsusiyyətlərini öyrənirik. Bu, üfüqlərinizi və müşahidələrinizi inkişaf etdirir.
Ədəbiyyat bilik mənbəyidir. Kitablar digər insanların düşüncələrini, təcrübələrini təsvir edir ki ,bu bizim üçün də aktual ola bilər. Biz məlumatları təhlil edirik, müqayisə edirik, şərh edirik və xəzinə kimi onu intellektual sandığımıza yığırıq. Bir çox bədii əsərlər əlamətdar tarixi hadisələr kontekstində yazılır, ona görə də onlardan unikal məlumatlar əldə etmək olar.
İmran Kərimli
