“Qadinlar zorakılıqla üzləşdikdə bir çox hallarda hüquq–mühafizə orqanlarına müraciət etməsələr də, öz valideynlərinə, yaxınlarına bu barədə məlumat verirlər və bu tipli hadisələr haqqında onlar tərəfindən müvafiq dövlət orqanlarına məlumat verilir. Amma mentalitetimiz belədir ki, ümumiyyətlə kişilər bu barədə danışmağı özlərinə sığışdırmırlar. Bəlkə də kişilərin az yaşamasının səbəblərindən biri də budur”.
Milli Məclisin noyabrın 7-də keçirilmiş iclasında millət vəkili Qüdrət Həsənquliyevin səsləndirdiyi bu fikirlər xüsusilə diqqət çəkib.
Qeyd edək ki, təkcə Azərbaycanda deyil, dünyada ümumilikdə kişilər qadınlardan təxminən 5-7 il daha az yaşayır. Bu fərq ölkədən və sosial-iqtisadi amillərdən asılı olaraq dəyişir. Məsələn: İnkişaf etmiş ölkələrdə, xüsusən də Avropa və Şimali Amerikada qadınların ömrü kişilərdən ortalama 6-8 il daha çox ola bilir.
Daha az inkişaf etmiş ölkələrdə isə fərq bir qədər az ola bilir, lakin yenə də qadınlar kişilərdən daha çox yaşayır.
Azərbaycanda da kişilərin orta ömrü qadınlarınkından təxminən 6-8 il azdır.
Belə ki, son statistikaya görə, Azərbaycanda kişilərin orta ömrü təxminən 71-73 il, qadınların isə 77-79 il civarındadır. Bu rəqəmlər müxtəlif illərdə dəyişə bilsə də, ümumilikdə qadınların ömrü kişilərdən təxminən 6-8 il daha uzun olur.
Bəs kişilərin qadınlardan daha az yaşamasının səbəbi nədir?
Mütəxəssislər qeyd edir ki, bunun bir neçə əsas səbəbi var:
1.Bioloji amillər: Kişilərin hormon səviyyələri və genetika faktorları ömrü qısalda bilər. Məsələn, testosteron hormonu, kişilərin daha riskli davranışlara meyl etməsinə səbəb ola bilər. Həmçinin, kişilərin immun sistemi qadınlarınkı qədər güclü olmaya bilər.
2.Davranış fərqlilikləri: Kişilər riskli davranışlara daha çox meyllidirlər, məsələn, ağır fiziki işlərdə çalışmaq, təhlükəli idmanlarla məşğul olmaq və ya riskli həyat tərzi sürmək. Bu, qəzalar və yaralanmalar riskini artırır.
3.Sağlamlıqla bağlı seçimlər: Kişilər sağlamlıqlarına daha az diqqət yetirə bilərlər və həkimə baş çəkməyi gecikdirə bilərlər. Profilaktik müayinələrdən qaçmaq, xroniki xəstəliklərin vaxtında aşkar edilməməsinə və nəticədə erkən ölümə səbəb ola bilər.
4.Psixoloji təzyiqlər: Kişilər, cəmiyyətdə ailənin təminatçısı olmaq kimi təzyiqlərə daha çox məruz qalır və stressi gizlətməyə çalışırlar. Bu da depressiya, ürək-damar xəstəlikləri və digər xəstəliklər riskini artırır.
5.Pis vərdişlər: Siqaret çəkmək, alkoqoldan sui-istifadə və digər pis vərdişlər kişilər arasında daha yayğındır ki, bu da onların ömrünü qısalda bilər.
Bunların hamısı birlikdə kişilərin orta ömrünün qadınlardan daha qısa olmasına səbəb olur.
Musavat.com
