Sağlam həyat üçün böyük əhəmiyyət kəsb edən D vitamini əskiklik halında bir çox problemə yol açır. Bu vəziyyətdə xarici vitamin əlavələri tələb olunur. Lakin mütəxəssislər xəbərdarlıq edir ki, vitamin təsadüfi deyil, həkim nəzarəti altında istifadə edilməlidir.
Trt Haber-ə istinadən xəbər verir ki, Ən əhəmiyyətli mənbəyi günəş işığı olan D vitamini sağlam bədən üçün əvəzolunmaz bir ehtiyacdır. Əslində asanlıqla əldə edilən bir vitamin olsa da, onun çatışmazlığı cəmiyyətdə çox rast gəlinir. Üstəlik, bu vəziyyət təkcə ölkəmiz üçün deyil, bütün dünya üçün keçərlidir.
Bir çox digər vitaminlərdən fərqli olaraq, D vitamini günəş işığının təsiri altında dərimiz tərəfindən sintez edilə bilər. Bu səbəbdən əskikliyi aradan qaldırmaq üçün günəşdən kifayət qədər faydalanmaq böyük əhəmiyyət kəsb edir. Təbii ki, əlavələr vasitəsilə xaricdən də qəbul edilə bilər. Ancaq təsadüfi qəbul edilən D vitamini əlavələri bəzən xeyirdən çox zərər verir. Xüsusilə risk qrupunda olan xəstələrdə…
Bəs D vitamini çatışmazlığı nəyə səbəb olur? Xüsusən bu vitamin hansı saatlar arasında günəş işığından götürülə bilər? Xarici əlavələr qəbul edərkən nələrə diqqət etməlisiniz? Sağlamlıq Elmləri Universiteti Müəllim, Endokrinologiya və Metabolik Xəstəliklər Mütəxəssisi Prof. Dr. Mazhar Müslüm Tuna ilə D vitamini ilə bağlı maraqlı məqamları danışdıq.
O, bildirdi ki, günəş işığından yararlanmaq üçün ən yaxşı vaxt saat 11.00-15.00 arasıdır. Bu saat qurşaqlarında hər gün 30 dəqiqədən 1 saata qədər günəş vannası qəbul etmək lazımdır. Üzün, əllərin və qolların pərdə və ya şüşə olmadan birbaşa günəş işığına məruz qalması adətən kifayətdir.
Günəş şüalarının düşmə bucağı çox önəmlidir. Dərimizdən istənilən vaxt deyil, günəş şüaları daxil olduğumuz bölgəyə düz bucaqla gəldiyi zaman sintez edilə bilər. Günəş şüaları səhər və ya axşam saatlarında olur. D vitamini istehsalında heç bir faydası yoxdur. Günəş şüalarının uyğun olduğu saatlarda günəşə çıxmasaq, ondan faydalana bilmərik.
Tünd dəri olanlar daha uzun müddət günəş vannası qəbul etməlidirlər. Çünki onlar üçün D vitamini sintez etmək daha çətindir. Unutulmamalıdır ki, günəşdən qoruyucu vasitələrdən istifadə D vitamini sintezinin qarşısını alan mühüm faktordur.
Qida həm də D vitamini əldə etməyin ikinci yoludur. Hansı qidalarda D vitamini var?Prof. Dr. Tuna, “Dəniz məhsullarında, xüsusilə qızılbalıqda olur. Dərin sularda yaşayan balıqlarda da yüksək miqdarda D vitamini var, çünki onlar qaraciyərlərində saxlanılır. Bundan əlavə, qaraciyərdə və süddə də var. Halbuki biz gündəlik tələbatımızın ancaq 15-20 faizini qida ilə ödəyə bilirik”, – deyə o, yekunlaşdırır.
Son illərdə D vitamininin həkimə müraciət etmədən istifadəsi xeyli artıb. Ancaq qanda D vitamini səviyyəsini ölçmədən bunu etmək hər kəsə uyğun deyil.
D vitamini istifadə edənlərin diqqət etməli olduğu başqa bir məsələ isə dozadır.
Sağlam insan üçün D vitamininin gündəlik qəbulu böyüklər üçün 1000-2000, uşaq və yeniyetmələr üçün 400-1000 vahid təşkil edir. Əgər D vitamininin səviyyəsi aşağıdırsa, daha yüksək dozalar yalnız həkim nəzarəti altında qəbul edilə bilər. Məhsullar Apteklərdə reseptsiz satıla bilən çox yüksək dozada D vitamini ehtiva edən Həkim nəzarəti və tövsiyəsi olmadan əsla qəbul edilməməlidir
