Böyrək daşı xəstəliyi ölkəmizdə hər 10 nəfərdən birində görülür. Bu göstərici dünya üzrə orta göstəricidən yüksəkdir. Xəstəliyə meylli insanlarda uşaqlıqdan başlaya bilən böyrək daşları genetik meyl istisna olmaqla qidalanmaya diqqət yetirilmədikdə ciddi sağlamlıq problemi ola bilər. Hətta şüursuz olaraq əlavə olaraq qəbul edilən C vitamini və protein tozları da böyrək daşlarına səbəb ola bilər. Ancaq bol su içmək, az duz istehlak etmək, kimi sadə tədbirlərlə bu xəstəliyin qarşısını almaq mümkündür.
Tribunainfo.az CNN-ə istinadən xəbər verir ki, Böyrəklərin sidik əmələ gətirərək bədənimizdəki suda həll olunan və artıq maddələrin xaric olmasını təmin edən ifrazat orqanı olduğunu bildirən mütəxəssislər əxminən 50 maddə sidikdə həll edilərək böyrəkdən xaric olur deyiblər.
Lakin bu maddələrin 7-8-i böyük miqdarda xaric olarsa, sidikdə həll oluna bilməz və kristallaşa bilər. Burada böyrək daşlarının əmələ gəlməsinin əsas səbəbi sidikdə az həll olunan bu maddələrin sidikdə həddindən artıq xaric olmasıdır. Bu maddələrin ən çox yayılmışı kalsium və oksalat hesab olunur; Bundan əlavə, sidik turşusu və sistin kimi daha az yayılmış maddələr də sidiklə xaric olunaraq böyrək daşlarını əmələ gətirə bilər.
Böyrək daşlarının yaranmasının əsas səbəbi genetik olsa da, qidalanma kimi ətraf mühit şəraiti də təsirli ola bilər. Genetik meyli olan xəstələrə qidalanma və həyat tərzinə diqqət yetirmələri tövsiyə olunur.
Tibb aləmində son illərdə böyrək daşının əmələ gəlməsinin yalnız böyrəklə əlaqəli bir xəstəlik deyil, həm də sistem xəstəlikləri nəticəsində yarana bilən bir xəstəlik olduğuna dair elmi sübutlar təqdim edilmişdir. Buna görə də, metabolik sindrom kimi müəyyən pozğunluqlara genetik meyli olan xəstələrdə böyrək daşlarının əmələ gəlməsinin artmasına dair ciddi elmi sübutlar var.
İlk növbədə artıq çəki, insulin müqaviməti, yüksək pis xolesterol və aşağı yaxşı xolesterol səviyyələri; artan qan təzyiqi; Şəkərli diabetdən ürək-damar xəstəliklərinə qədər ən ağır xəstəliklərin xəbərçisi sayılan metabolik sindrom böyrək daşlarının əmələ gəlməsinə təkan verir və buna görə də bu xəstəlikdən qorunmaq lazımdır. Diaqnoz qoyularsa, metabolik sindrom adətən həyat tərzinə düzəlişlər və sağlam pəhriz ilə uğurla müalicə olunur.
Hazır qidalar yemək, həddindən artıq şəkərli qidalar yemək, yağlı yeməklər, hərəkətsizlik və xüsusilə keyfiyyətsiz yuxu rejimi xəstələrdə metabolik sindroma səbəb ola bilər. Göbək ətrafında kökələn, enerjisi az olan, halsızlıqdan əziyyət çəkən xəstələrin həkimə müraciət etmələri tövsiyə olunur. Sağlam qidalanma deyincə ağıla gələn Aralıq dənizi pəhrizi, metabolik sindromdan və buna görə də böyrək daşlarından qoruyan ən uğurlu pəhrizlərdən biridir. Bunun xaricində hazır və işlənmiş qidalardan uzaq durmaq, xüsusilə axşam saat 8-dən sonra yeməmək, yayda bol olan, şəkəri çox olan meyvələrdən az istifadə etmək lazımdır.
