Bizi üzən fermalar, kompüter kodları kimi fəaliyyət göstərən beyin dalğaları və qəhvə ilə işləyən avtomobillər kimi inanılmaz yeniliklər və ixtiralar sayəsində çox fərqli bir gələcək gözləyir.
Texnologiyanın bir çox şeyi etmək gücü var və onlardan biri dünyanı dəyişdirməkdir.
Elm və texnologiyanın köməyimizə gəldiyi, həyatımızı asanlaşdırdığı və gündəlik həyatımıza təsir etdiyi bir dövrdə yaşamaq imtiyazımız var.
Artıq təbii qəbul etdiyimiz bugünkü texnologiya daha da yaradıcı dünyanın qapılarını açır. Aşağıda hazırladığımız siyahı bu gün mövcud olan və gələcəkdə qarşılaşacağımız texnologiyaların həyatımıza daha dərindən təsir edəcəyinin sübutudur.
Gəlin yaxın 10 ildə həyatımızı kökündən dəyişdirəcək bir neçə texnologiyaya nəzər salaq.
1. Yüksək bağlar
Dünya əhalisinin günü-gündən artması o deməkdir ki, təkcə insanlar üçün deyil, ehtiyacımız olan heyvan və bitkilər üçün də yaşayış yerləri azalır.
Beləliklə, gələcəkdə gözlənilməz yerlərdə əkin sahələri ilə qarşılaşmağa imkan verəcək yeni texnologiyalar ortaya çıxa bilər.
Şəkildə göstərilən konsept işində şəhərin göbəyində yerləşən əkin sahəsi heç də düşündüyü qədər uzaq deyil.
2. Laboratoriyada yetişdirilmiş ət
Göydələnlərin zirvəsində gəzən inəklər hələ də çılğın fikir kimi görünsə də, laboratoriyada yetişdirilmiş qırmızı ət, əksinə, çox real və artıq həyata keçirilmiş bir faktdır. Alimlər qiymət-performans baxımından səmərəli olan yeməli ət istehsalı üsulunu inkişaf etdirə bilsələr, həyat tərzimiz və yemək mədəniyyətimiz kökündən dəyişəcək.
Sözügedən dəyişiklik ekoloji tarazlığa zərər verən heyvandarlığın qarşısını almaqla yanaşı, bizə ət yeməyə etik alternativ təqdim edəcək.
3. Suyun üstündən keçən yollar
Xüsusilə insanların sıx olduğu şəhərlərdə yer çatışmazlığı əsas problemlərdən biridir.
Şəkildəki konsept işi yolların və yaşayış sahələrinin su üzərində yerləşdiyi gələcəyi təsvir edir. Mümkün gələcəkdə, avtomobillərin avtonom idarəetmə texnologiyasına malik olduğu və kifayət qədər sürətli hərəkət edə bildiyi zaman, bu yollarla okeanları keçmək qeyri-real variant kimi görünməyəcək.
4. Hiper sürətli qatarlar
Hər gün işə getmək üçün yolda saatlarla vaxt keçirməkdən bezdiniz? Yorğun olmaq təbiidir. Sonra təsəvvür edin ki, adətən mindiyiniz qatar sərnişin təyyarəsi ilə eyni sürətlə hərəkət edir. PayPal, Tesla və SpaceX-in qurucusu İlon Maskın belə bir qatar hazırlamaq arzusu budur. Onun Hyperloop adlandırdığı bu sistem sayəsində vakuum borusu ilə gedən qatarlar 1200 km sürətə çata biləcək. Qatarların enerji mənbəyi induksiya mühərrikləri və sıxılmış hava olacaq. Bu sistem hazırda ABŞ-da tikilir və sınaqdan keçirilir. Planlaşdırılan ilk səfər Los Anceles şəhərindən San Fransiskoya olacaq. Hyperloop kommersiya üçün əlçatan olduqda, San Fransisko və Los Anceles arasında qatar səfərləri 7,5 saatdan 35 dəqiqəyə qədər azalacaq. Planlaşdırılan digər marşrut Nyu York və Vaşinqton arasında olacaq və 29 dəqiqə çəkəcək. Bu məsafəni hazırda 2 saat 56 dəqiqəyə qət etmək olar.
Yeraltı və su altında gedə bilən hipersürətli qatarlar təkcə ictimai nəqliyyatda deyil, həm də beynəlxalq səyahətlərdə inqilabi bir irəliləyiş olacaq. Təsəvvür edin ki, bu gün iki şəhər arasında səyahət etmək üçün lazım olan müddətdə başqa ölkəyə gedə bilərsiniz. Tezliklə bu arzu gerçəkləşə bilər.
14. Geyinilə bilən ekranlar
Siz qatlana bilən ekranlar və smartfonlar xəyal edirsiniz, amma ekranlardan asılı olmayaraq gələcək bizi gözləyir. Toxunmaya həssas proyektor kimi cihazlar artıq həyatımıza daxil olmağa başlayıb. Bu cihazlar sayəsində istifadə edilə bilən ekranlar dərinizə, paltarınıza və ya hər hansı digər səthə proyeksiya edilə bilər. Başqa sözlə, gələcək smartfonlar cibinizdə telefon gəzdirməyinizi tələb etməyə bilər. Geyilə bilən texnologiya və ya sadə implant sizə lazım olan hər şey ola bilər.
5. Əşyaların İnterneti
Sizin üçün sifariş verən soyuducu
Əgər 3D printer ilə yeməklərin çapı sizə qeyri-real görünürsə, soyuducunuzdakı qidaları yoxlayan və sizin üçün çatışmayanları sifariş edən soyuducuya necə baxırsınız? Haqqında danışdığımız texnologiya çoxdan mövcuddur və hər gün daha da uğurlu olur. Bir müddət sonra qaçılmaz olaraq hər evə girəcək bu texnologiyaya sahib soyuducular, bazara qaçmaq məcburiyyətində qaldığınız vəziyyətləri aradan qaldıracaq.
6. Diş həkiminizə məlumat göndərən ağıllı diş fırçası
Artıq bazarda bizim fırçalama üsulumuza əməl edən və dişlərimizi yaxşı fırçaladığımızdan əmin olan ağıllı diş fırçaları var. Əgər bu diş fırçaları diş həkiminizə diş sağlamlığınız haqqında məlumat göndərirsə və siz artıq hər gün diş ipi və ya ağız qarqarası kimi təmizləmə üsullarından istifadə edib-etmədiyinizi soruşmaq məcburiyyətində qalmasanız nə olacaq? Yoxsa diş həkiminizi sensorlardan istifadə edərək dişlərinizlə bağlı mümkün problemlər barədə məlumatlandırsanız, əla olmazmı?
7. Sağlamlığımızı yoxlayan ağıllı güzgülər
Hər səhər güzgüdə özünüzə baxmaq sizə necə göründüyünüz və necə hiss etdiyiniz barədə fikir verə bilər. İndi təsəvvür edin ki, gələcəkdə sahib ola biləcəyiniz ağıllı güzgülər sayəsində sağlamlığınızdakı potensial problemləri, vitamin çatışmazlığını və ya ola biləcəyiniz xəstəliklərin əlamətlərini dərhal görə bilirsiniz. Profilaktik rol oynaya biləcək bu məlumat, sağlamlığınızla bağlı tədbir görməyə imkan verəcək.
8. Robot əsgərlər
Gələcək nəsil texnologiyalarında robotlar həmişə mühüm mövzudur. Lakin Boston Dynamics bu sahədə daim irəliləyiş əldə edir, maşınların hərbi dəstək üçün və ya döyüş meydanında fəal şəkildə istifadə edilməsini təmin etmək üçün çalışır. Gələcəkdə müharibələrə insanların əvəzinə robotların göndərilməsi ideyası olduqca inandırıcı görünür. Belə xərclənən maşınlar heç bir qorxu, narahatlıq, zədə və ya müharibədən sonrakı psixoloji problem olmadan öz işlərini görə bilirlər.
9. Qəhvə enerjisi
Londondakı qəhvə sənayesi hər il 200.000 ton tullantı əmələ gətirir. Bəs bu tullantıları nə edək? Vəziyyəti yaxından izləyən sahibkar Artur Kay bio-bean adlı şirkətində bu qəhvə tullantılarının 85%-ni bioyanacaqa çevirməyi, binaları qızdırmaq və nəqliyyat vasitələri üçün yanacaq istehsal etməyi planlaşdırır.
10. Meşə yanğınlarının səslə söndürülməsi texnologiyası
Gələcəkdə yüksək səs dalğaları yaradan dronlar sayəsində meşə yanğınlarını söndürmək mümkün ola bilər. Səs əslində təzyiq dalğalarından ibarətdir. Bu səbəblə səsdən istifadə edilərək alovlara hava axınının qarşısı alına, başqa sözlə yanğının oksigen mənbəyi kəsilə bilər. ABŞ-ın Virciniya ştatındakı Corc Meyson Universitetində tədqiqatçıların “sonik yanğınsöndürənlər”lə apardıqları tapıntılara görə səs düzgün tezlikdə verildiyi təqdirdə yanğını söndürmək olar. Yeri gəlmişkən, başqa bir maraqlı detalı da verək: Bas tezliklərinin yanğınsöndürmədə ən uğurlu səs dalğaları olması da tapıntılar arasındadır.
11. Şəxsiyyətə malik robotlar
Google bu yaxınlarda robotlar üçün hazırladığı şəxsiyyətləri patentləşdirdi. Buna uyğun olaraq robot sahibi olan insanlar ehtiyaclarına uyğun olaraq robotları üçün ən uyğun şəxsiyyəti seçə bilərlər. Robot sahiblərinin hətta sevimli insan və ya uydurma personajın şəxsiyyətini seçmək imkanı var. Əslində, Google bu texnologiyanı aprelin 1-də patentləşdirdiyini açıqlayanda bəzi sual işarələri ağlımıza gəlmədi desək yalan olar.
Hər halda ABŞ patent siyahısına baxdığımızda sözügedən texnologiyanın 8.996.429 patentinin olduğunu gördük və Google-a inandıq. Bütün varlıqlara insan görünüşü verməyə çalışdığımız bu günlərdə belə bir texnologiyanın inkişafı anormal deyil.
12. Baş transplantasiyası
İtaliyalı neyrocərrah Sercio Kanavero bu il tarixdə ilk baş transplantasiyası əməliyyatını həyata keçirməyi planlaşdırır. Heyvanlarda belə uzunmüddətli problem yaratmayan bir baş transplantasiyası əməliyyatı hələ həyata keçirilməsə də, Canavero insanlara baş nəqli etməkdə çox qərarlı görünür. Onurğa beyninin beyinə qoşulması son dərəcə çətin olduğundan, Canavero xüsusi neştər və polietilen qlikoldan istifadə etməyi planlaşdırır. Dəri kremlərindən tutmuş tarixi əsərlərin qorunmasına qədər bir çox fərqli sahədə istifadə edilən bu maddə onurğa sinirlərini yenidən böyüdə bilir.
Digər ekspertlər Kanaveronun həddindən artıq optimist olduğunu deyirlər. Önümüzdəki illərdə onurğa beyni zədələrinin daha yaxşı müalicəsini və onurğa beyni problemi olan xəstələrin sağalmasını hələ də ümid edirik.
13. Üzən təsərrüfatlar
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının hesablamalarına görə, 2050-ci ildə dünya əhalisi indiki ilə müqayisədə 2 milyard artacaq və buna görə də 70% daha çox ərzaq tələb olunacaq. Bundan başqa, əhalinin 80 faizi şəhərlərdə yaşayacaq və kənd təsərrüfatı istehsalının kənd yerlərində aparıldığını nəzərə alsaq, bu, ciddi problemlər yaradacaq. Ona görə də şəhərdə dəniz və ya göllər üzərində platformalar salınaraq kənd təsərrüfatı sahələri yaradılarsa, ərzaq problemi də azalar. Bəs, sizcə, belə təsərrüfatlar necə işləyəcək? Forward Thinking Architecture-da çalışan memar Javier Ponce-nin yeni dizaynına görə fermalar 24 metr uzunluğunda, üç qatlı bir quruluşa malikdir və bu strukturların yuxarı hissəsində enerji istehsal etmək üçün günəş panelləri quraşdırılıb. Orta təbəqədə 51 min kvadratmetr sahə var ki, burada torpaq əvəzinə tərkibində qida maddələri olan sudan istifadə etməklə müxtəlif tərəvəzlər yetişdirilir. Bundan əlavə, sözügedən qida maddələri və bitki ekstraktları qapalı ərazidə yaşayan balıqların bu materiallarla qidalandığı alt təbəqəyə düşür.
Ölçüsü 350 x 200 metr olan üzən fermanın ildə 8,1 ton tərəvəz və 1,7 ton balıq istehsal edəcəyi təxmin edilir. Unutmayaq ki, üzən fermanın hissələri bir-biri ilə asanlıqla birləşmək üçün nəzərdə tutulub. Məsələn, Dubayın hər gün 11 min ton meyvə-tərəvəz idxal etdiyini nəzərə alsaq, belə yerlərin çoxlu üzən fermalara ehtiyac duyacağını deyə bilərik.
Aysun Əsgərova/HİT.az
