2026-ci ilin yanvarından etibarən evini kirayə verən fiziki şəxslərin gəlirindən 10 faiz vergi tutulacaq. Yeni qayda dövlət büdcəsinə əlavə gəlir təmin etməklə yanaşı, mənzil bazarına da birbaşa təsir göstərəcək. İqtisadi müşahidələr göstərir ki, bu qərarın əsas yükü çox güman ki, kirayəçilərin üzərinə düşəcək.
Tribunainfo.az xəbər verir ki, əvvəllər kirayə bazarının böyük hissəsi qeyri-rəsmi şəkildə fəaliyyət göstərirdi. Yeni sistem həmin sahəni şəffaflaşdırmaq məqsədi daşısa da, bazarda qiymətlərin yenidən qalxması ehtimalı yüksəkdir. Çünki əksər hallarda ev sahibləri vergi yükünü kompensasiya etmək üçün kirayə qiymətlərini artırmağa üstünlük verəcəklər.
Müşahidələrə əsasən, 2024-cü ildə Bakıda və iri şəhərlərdə kirayə qiymətləri son bir ildə 15–20 faiz artıb. Yeni vergi mexanizminin tətbiqindən sonra bu artımın 2026-cı ildən daha 10–15 faiz səviyyəsində davam edəcəyi gözlənilir.
Bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, bu dəyişiklik qısamüddətli dövrdə kirayəçilərin vəziyyətini çətinləşdirəcək, lakin uzunmüddətli perspektivdə bazarda şəffaflıq və qanunauyğunluq yaradacaq. Bununla belə, real təsir mexanizmləri dövlətin nəzarət səviyyəsindən asılı olacaq.
Digər bir ehtimal isə odur ki, bəzi ev sahibləri vergidən yayınmaq üçün kirayə müqavilələrini rəsmiləşdirmədən mənzillərini verməyə davam edəcəklər. Bu isə həm dövlətin vergi gəlirlərinə, həm də kirayəçilərin hüquqi təhlükəsizliyinə mənfi təsir göstərə bilər.
Ümumilikdə, yanvardan qüvvəyə minəcək 10 faizlik vergi mənzil bazarında yeni balans yaratsa da, qısamüddətli dövrdə bahalaşma və sosial narazılıq riskini artıracaq. Ekspertlər hesab edir ki, kirayə qiymətlərinin sabitləşməsi üçün dövlətin paralel olaraq bazar nəzarətini gücləndirməsi və sosial həssas qruplar üçün kompensasiya mexanizmləri nəzərdən keçirməsi vacibdir.
Gülşən Rəsul
