Çində yeni koronavirus aşkarlandı: İnsana keçməsi “yalnız bir kiçik mutasiyaya” bağlıdır
Tribunainfo.az xarici mətbuata istinadən xəbər verir ki,Çində alimlər tərəfindən aşkar edilən yeni bir koronavirus növünün — HKU5-CoV-2 — çox kiçik bir genetik dəyişikliklə (mutasiya ilə) insana keçə biləcəyi və potensial olaraq yeni bir qlobal pandemiyaya səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edilib.
Bu virus, COVID-19-a səbəb olan SARS-CoV-2 virusundan fərqli olaraq, daha çox heyvan növünü yoluxdurma qabiliyyətinə malikdir. Bu isə onun növ baryerini keçərək insanlara yoluxmaq ehtimalını daha da artırır.
İnsana keçid üçün cəmi bir addım
Vaşinqton Dövlət Universitetinin tədqiqatçılarının Nature Communications jurnalında dərc olunan araşdırmasına əsasən, HKU5-CoV-2 virusu az tanınan merbecovirus qrupuna daxildir. Bu qrupa eyni zamanda ölümcül MERS (Yaxın Şərq Tənəffüs Sindromu) virusu da aiddir.
Tədqiqatçılar virusun insan hüceyrələri ilə necə qarşılıqlı təsir göstərdiyini araşdırıblar. Alınan nəticələrə görə, spike (başaq) zülalında baş verə biləcək kiçik bir dəyişiklik virusun insanın boğaz, ağız və burun hüceyrələrinə yapışmasına şərait yarada bilər. Həmçinin virusun təkcə tənəffüs yollarını deyil, bağırsaq hüceyrələrini də yoluxduraraq çoxala bildiyi müəyyən olunub.
MERS-ə yaxın qohumdur
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, MERS virusuna yoluxanların təxminən 35%-i həyatını itirir. 2012-ci ildən bu yana 27 ölkədə MERS halları qeydə alınıb, 858 nəfər həyatını itirib.
HKU5-CoV-2 virusu isə ilk dəfə 2024-cü ilin fevral ayında Çində, yarasalarda aşkar edilib. Həmin dövrdə alimlər virusun insan hüceyrələrinə SARS-CoV-2 qədər asan daxil olmadığını və riskin şişirdilməməli olduğunu bildirmişdilər.
Araşdırmanın müəlliflərindən biri, viroloq professor Maykl Letko deyib:
“HKU5 virusları ilə bağlı indiyədək çox az araşdırma aparılmışdı. Bizim işimiz bu virusların insan hüceyrələrini necə yoluxdurduğunu ortaya qoydu. HKU5 virusları insana keçid baxımından yalnız kiçik bir addımla uzaqdadır.”
Zoonoz təhlükəsi yenidən gündəmdə
Xatırladaq ki, COVID-19 pandemiyası zamanı Çində vəhşi heyvanların qəfəsdə saxlanıldığı və eyni məkanda kəsildiyi bazarlarda zoonotik (heyvandan insana keçən) virusların yayılmasına münbit şərait yarandığına dair tənqidlər səsləndirilmişdi.
Yeni araşdırma göstərir ki, HKU5-CoV-2 virusu müəyyən mutasiyalar nəticəsində insanlar arasında yayılma potensialına sahib ola bilər.
Professor Letko bildirib:
“Bu viruslar MERS ilə yaxın qohumdur. Əgər insana yoluxsalar, bu vəziyyət ciddiyə alınmalıdır. Hələ ki, virusun insanlara keçdiyinə dair heç bir sübut yoxdur. Amma potensial var və bu səbəbdən bu virusları diqqətlə izləməliyik.”
İmran Kərimli
