Orucluq başlayanda qida rasionu, pəhrizlə bağlı çoxsaylı suallar meydana çıxır. İnsanlar xüsusən tez-tez soruşurlar ki, pəhriz saxlayan şəxs oruc tuta bilərmi?Bu mövzuda söhbətləşdiyimiz tanınmış dietoloq Nərminə Mahmudovanın pəhriz saxlayan şəxslərə oruc tutmaqla bağlı vacib tövsiyələri var. Onun sözlərinə görə, ilk növbədə pəhriz saxlayan adamın qida rasionuna baxılmalıdır, ondan sonra həkim rəyi ilə oruc tutub-tutmaması tövsiyə oluna bilər. N. Mahmudovanın sözlərinə görə, əgər şəkər xəstəliyinə uyğun bir pəhrizdirsə, qan təzyiqini tənzimləyən pəhrizdirsə, habelə ürək xəstəlikləri ilə uyğun bir pəhrizdirsə, bu kateqoriyadan olan insanlara oruc tutmaqla bağlı mütləq şəkildə həkim rəyi zəruridir.
“Çünki tez-tez qidalanma tələb edən pəhrizlər var. Bu zaman gün ərzində dərmanları tox mədə ilə qəbul etmələri tövsiyə olunur. Ona görə oruc tutmağı məhdudlaşdırır.
Bundan başqa, gün ərzində fasilələrlə maye qəbul olunması vacib sayılan pəhrizlər var, bu da oruc tutmaqla bağlı istəyi çətinləşdirir”,-deyə dietoloq vurğulayıb.
N. Mahmudova bildirir ki, epilepsiya xəstələri az-az tövsiyə edilən və tez-tez qidalanma qaydaları ilə tənzimlənən pəhrizdədirsə, yaxud insan xərçəng müalicəsini dəstəkləyən pəhrizdədirsə, oruc tutmaq imkanları məhdudlaşır: “Bütün bunların xaricində həkimi tərəfindən bir gündə pəhriz təşkil etməsi tövsiyə edilən fərdlərin oruc tutması mümkündür” .
Dietoloq arıqlamaq üçün pəhriz saxlayanlara da Ramazan ayında nələrə diqqət etməli olduqlarını çatdırıb. Onun sözlərinə görə, mütləq insan oruc tutacağı günün sahur yeməyini yerinə yetirməlidir: “Sahur üçün seçdiyi qidalar zülal və yağ baxımından balanslı olmalıdır. Oruc saatlarında qan şəkərinin sabitliyini pozmamaq üçün karbohidrat tərkibi karbohidratın törəməsi olmalıdır. Liflə zəngin və maye tərkibində balanslaşdırılmış olmalıdır. Məsələn; qaynadılmış yumurta, süd, az yağlı və ya yağsız pendir, zeytun və ya qoz, bəkməz, meyvə, kəpək çörəyi, çay amma çox şəffaf (sidikqovucu olduğu üçün) və su. İkincisi, sahur yeməyindən sonra insan sağlam nəcis etməlidir.Eyni zamanda, iftar zamanı diqqətli və sakit olmaq faydalıdır. Xurma gün boyu ac qalmağın səbəb olduğu aşağı maqnezium dəyərlərini dərhal gücləndirəcək qidalardan biridir. Orucunu çəki vəziyyətinə görə təyin olunan xurma ilə açaraq, insan gün ərzində əmələ gələn maqnezium və karbohidrat açığını, daha sonra isə imkan daxilində otaq temperaturunda su içərək maye çatışmazlığının bir hissəsini bağlayır. Dərhal sonra çox qaynamayan bir kasa şorba rahat davam edir. Əsas yeməklərə başlamazdan əvvəl təxminən 20 dəqiqə gözləməyi bacarsa, bu çox düzgün olardı. Bu gözləmə müddəti həm insanın aclığını aradan qaldıracaq, həm də əsas yeməklərdən çox böyük hissələr istehlak etməsinə mane olacaq”.
N. Mahmudovanın tövsiyəsinə görə, əsas yemək hər iki ət qrupundan, yəni qızardılmış və ya qaynadılmış qırmızı ət, toyuq əti və ya balıq ola bilər. Bundan əlavə, dietoloq 1 porsiya zeytun yağı ilə tərəvəz, süd-qatıq qrupu, salat və çörək qrupundan (çox böyük hissə olmamaq şərti ilə məsləhət görür.
Onun sözlərinə görə, axşam yeməyindən sonra pulpa çatışmazlığı üçün meyvə, gecə isə qan şəkərini tarazlaşdırmaq üçün bir hissə süd və ya qatıq istehlak edilməlidir: “Əgər şəxs mütləq desert yemək istəyirsə bu süd+meyvə yeməyi yerinə südlü desert (arıqlamanın davamlılığını təmin etmək üçün həftədə maksimum 2 və ya 3 dəfə) istehlak edə bilər. Bunun ən yaxşı nümunəsi adi dondurma və ya gullaç ola bilər.Bütün bunları edərkən diqqət edilməli olan ən əhəmiyyətli istehlak su sərfiyyatının oruc saatları istisna olmaqla ən az 2 litr olmasıdır”.
