Tribunainfo.az-a gələn çoxsayılı valideyn şikayətlərini nəzərə alaraq araşdırma apardıq.
Belə ki, ötən illərdə şagirdlərin geyindiyi şortikli ətək bu il direktorlar tərəfindən qadağan edilib.
Keyfiyyətli məktəb ətəkləri 27 manatdan başladığı halda bir çox valideynin büdcəsinə uyğun gəlmədiyi üçün və keçən ilki şortikli ətəklərin evdə boş-boş qaldığını vurğulayan valideynlər bu qadağadan narazıdır.
Həmçinin şortikli ətəklərin qadağan edilməsinə baxmayaraq bir çox mağazada hələ də satılmaqda davam edir.
Məsələ ilə bağlı Tribunainfo.az-a açıqlama verən təhsil eksperti Kamran Əsədov təhlil apardı.
Onun sözlərinə görə, şortikli ətəklərin məktəblərdə qadağan edilməsi ilə bağlı məsələnin təhlili bir neçə aspektdən yanaşılmalıdır.
Bu məsələ məktəb geyimləri ilə bağlı olan qaydalar, valideynlərin maliyyə yükü, mağazalarda bu geyimlərin satışı və ümumi cəmiyyətin gözləntiləri ilə bağlıdır. Gəlin bu aspektləri daha ətraflı təhlil edək:
1. Məktəb geyimi standartları və qaydaları
Hər məktəbin müəyyən olunmuş geyim qaydaları var, bu qaydalar həm təhsil müəssisələrinin daxili nizam-intizamına, həm də ümumi qəbul olunmuş təhsil standartlarına uyğun olaraq müəyyən edilir. Məktəb geyimi ilə bağlı olan qərarlar, şagirdlərin məktəb daxilində geyim tərzinin müəyyən standartlara uyğun olmasını təmin etmək məqsədi daşıyır. Əgər məktəb rəhbərliyi şortikli ətəklərin məktəb geyim qaydalarına uyğun olmadığını düşünürsə və bu geyimi qadağan edirsə, bu, onların nizam-intizam və məktəb mədəniyyəti ilə bağlı bir qərarıdır. Lakin burada əhəmiyyətli məqam odur ki, bu cür qadağalar əvvəlcədən və aydın şəkildə valideynlərə bildirilərək, onlara alternativ variantlar təqdim edilməlidir.
2. Valideynlərin maliyyə yükü
Valideynlərin ən böyük narahatlıqlarından biri də məhz geyimlərin dəyişdirilməsi ilə bağlı yaranan əlavə maliyyə yüküdür. Keyfiyyətli məktəb geyimlərinin qiymətləri nəzərə alınarsa, bu, bir çox ailələr üçün ciddi maliyyə xərcləri ilə müşayiət olunur. 27 manatdan başlayan məktəb ətəklərinin qiyməti, xüsusilə bir neçə uşağı olan ailələr üçün yük ola bilər. Əgər valideynlər artıq şortikli ətəklər alıblarsa və məktəb rəhbərliyi bu geyimləri qadağan edirsə, bu, ailələrin artıq aldıqları geyimlərdən istifadə edə bilməməsinə və əlavə xərclərlə qarşılaşmalarına səbəb olur. Bu cür qərarlar tətbiq edilməzdən əvvəl valideynlərlə düzgün kommunikasiya aparılmalı və onlara hər hansı dəyişiklik barədə əvvəlcədən məlumat verilməlidir.
3. Mağazalarda şortikli ətəklərin satışı
Mağazalarda bu cür geyimlərin hələ də satılması müəyyən bir uyğunsuzluq yaradır. Əgər məktəblər bu geyimlərə qadağa qoyublarsa, mağazaların bu məhsulları satışa çıxarması ticarət və təhsil sektorları arasında uyğunluq olmadığını göstərir. Bu məhsulların istehsalının davam etdirilməsi və satışda olması müəyyən dərəcədə qeyri-müəyyənlik yaradır. Bu məqamda iki məsələ önə çıxır:
İstehsal və satış tənzimləmələri: Məktəb geyimi olaraq satılan məhsullar, məktəblərin tələblərinə və qaydalarına uyğun olaraq istehsal edilməli və satılmalıdır. Əgər məktəblərdə müəyyən geyim növünə icazə verilmir, bu zaman istehsalçılar və satıcılar da bu tələblərə uyğun hərəkət etməlidirlər. Burada ticarət sektorunun təhsil qaydalarına uyğun fəaliyyət göstərməsi üçün daha güclü tənzimləmə və nəzarət mexanizmləri olmalıdır.
Valideynlərin hüquqları və seçim azadlığı: Valideynlər mağazalarda məktəb geyimi olaraq satılan məhsulları aldıqda, həmin geyimlərin məktəblər tərəfindən qəbul edilmədiyini bilmək hüququna malikdirlər. Bu cür halların qarşısını almaq üçün mağazalarla məktəblər arasında daha sıx kommunikasiya və məlumat paylaşımı olmalıdır.
4. Sosial ədalət və cəmiyyətin gözləntiləri
Məktəb geyimlərinin qadağan edilməsi yalnız valideynlərin maliyyə vəziyyətini deyil, həm də cəmiyyətin gözləntilərini təsir edə bilər. Məktəblər çox zaman nizam-intizamı qorumaq və müəyyən mədəniyyət standartlarını saxlamaq məqsədilə geyim qaydaları tətbiq edirlər. Lakin bu qaydalar cəmiyyətin ehtiyaclarına və reallıqlara uyğun olaraq tənzimlənməlidir. Əgər şortikli ətəklər əvvəllər qəbul edilib və indi qadağan olunursa, bunun səbəbləri aydın və əsaslandırılmış şəkildə izah edilməlidir.
Beynəlxalq təcrübə ilə müqayisə
Bir çox ölkələrdə məktəb geyimi ilə bağlı tələblər və qaydalar məktəblərin daxili qaydalarına uyğun tənzimlənir. Bununla yanaşı, geyim qaydalarının dəyişdirilməsi prosesində valideynlərə və şagirdlərə vaxtında məlumat verilir və onlara uyğunlaşmaları üçün kifayət qədər vaxt ayrılır. Həmçinin, bir çox ölkələrdə məktəb geyimlərinin standartları dövlət və ya regional təhsil idarələri tərəfindən tənzimlənir, bu da ticarət sektorunun həmin qaydalara uyğun məhsullar satmasını təmin edir.
beləliklə, şortikli ətəklərin məktəblərdə qadağan edilməsi və mağazalarda hələ də satışda olması arasında yaranan uyğunsuzluq valideynlər və ticarət sektorları üçün problemlər yaradır. Məktəblərin geyim qaydaları aydın və şəffaf olmalı, dəyişikliklər valideynlərə vaxtında bildirilməli, mağazalar isə bu qaydalara uyğun olaraq satışlarını tənzimləməlidir. Təhsil və ticarət sektorları arasında daha sıx əməkdaşlıq və məlumat mübadiləsi bu cür halların qarşısını ala bilər.
Dəniz Pənahova
