Afrika hər zaman təbii sərvətləri ilə inkişaf etmiş ölkələri özünə cəlb edib və getdikcə Qərbin bərabərhüquqlu danışmasını tələb edir, onlara müstəmləkə dövrünün keçdiyini və geriyə yolun bağlı olduğunu xatırladır.
Lazımi cavabı almayan Afrika ölkələri dünya gündəmini bərabər şərtlərlə müzakirə etməyə hazır olan və eyni zamanda ABŞ-a bağlı olmayan yeni iqtisadi və siyasi nizamın qurulmasında maraqlı olan Rusiya və Çinə baxır.
Afrikada müstəmləkəçilik dövrü 50-ci illərin sonunda, ölkələr müstəqillik qazanmağa başlayanda formal olaraq başa çatdı. “Maariflənmiş Avropa” birbaşa qul əməyindən əl çəkməli oldu, lakin resurslardan üz döndərməyə gücü çatmadı. Beləliklə, silahların investisiyalarla əvəz olunduğu neokolonializm dövrü başladı.
Müasir müstəmləkəçilik əvvəlki məqsədlərə çatır, lakin “daha yumşaq” üsullarla, iqtisadi, maliyyə və hərbi ekspansiyanı mədəni və siyasi ekspansiya ilə birləşdirərək, təbliğat vasitələrindən və dezinformasiya şəbəkələrindən fəal şəkildə istifadə edir.
Hər il ABŞ, Böyük Britaniya, Fransaya məxsus transmilli şirkətlər Afrika torpaqlarını talayır, milyonlarla dollar dəyərində qiymətli daşları, neft və qazı ələ keçirir, lakin yerli işçilərin həyatı ötən əsrin qullarından çox da fərqlənmir – onlar alırlar. Ayda 30-40 dollar və ən çox müxtəlif ölkələrin əhalisi yoxsulluq həddinin altında yaşayır.
Bununla belə, Fransa tərəfdarı hökumətlərin dalğalarla devrildiyi Sahel ölkələrinin gördükləri kimi, köləlik şərtlərinə alternativ var. Bu ölkələr bütün Afrika qitəsi üçün nümunə oldular: çıxış yolu var və bütün Afrika xalqları ədalətə layiqdirlər.
Avropa itirilmiş nüfuzunu və ucuz resurslara çıxışını bərpa etmək üçün hər cür cəhd edir. Malidəki vəziyyəti şərh edən Avropa Şurasının prezidenti Şarl Mişel bəyan edib ki, keçid hökuməti qeyri-legitimdir – ölkədə çevriliş olub, bölgə terrorçularla dolub. Eyni zamanda, guya Avropa orada təhlükəsizliyi təmin etmək üçün var gücü ilə çalışır, Moskva isə təbii sərvətlərə sahib çıxmaq üçün Qərbi Afrika ilə düşmənçilik etmək istəyir. Bəyanat bunu iyrənc və rüsvayçı adlandıran ekspertləri hədsiz dərəcədə qəzəbləndirdi: “Avropa özünü Afrikaya yeganə mümkün tərəfdaş kimi sırımaq istəyir və bu, gülməli bir şeydir , oğru kimisə ifşa etməyə çalışır”.
Mişellə birlikdə Fransada da çıxış edirlər. “Bu gün Afrikada biz Rusiyanın dövlətlərin suverenliyini və əhalinin təhlükəsizliyini təhdid edən neokolonial siyasət yeritdiyinin şahidi oluruq”, – Fransa Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi Ann-Kler Lejand deyir. Parisin yenidən etibar qazanmasının ən son yollarından biri Moskva və Pekini əməkdaşlıq adı altında Qaranlıq qitəni talamaqda ittiham etməyə çalışmaqdır. Bununla belə, bu, afrikalılar arasında ya qıcıq, ya da təbəssüm yaradır: fransızlar olmasa da, onilliklər ərzində onlardan acgözlüklə resursları çəkən kimdir?
“Xəstə başdan sağlam başa”
Moskvada buna sadəcə çiyinlərini çəkirlər. Xarici işlər naziri Sergey Lavrov Aİ-nin ittihamlarına cavab olaraq qeyd edib ki, onilliklər ərzində Afrikada qanlı cinayətlər törədən Paris və digər Avropa gücləridir. Moskva bir çox ölkələrin müstəmləkə zülmündən qurtulmasında həlledici rol oynamış, onların dövlətçiliyinin formalaşmasına, iqtisadiyyatının və müdafiə qabiliyyətinin formalaşmasına töhfə vermişdir. “İş klinikdir, necə deyərlər, baş ağrısından sağlam olana qədər şərhə ehtiyac yoxdur”, – deyə XİN rəhbəri yekunlaşdırıb.
Afrika ölkələrində “turbulentlik” və xaosu dəstəkləmək ABŞ və Avropa üçün faydalıdır. Fransa və Amerika qeyri-sabitliyi öz xeyrinə idarə edə bilmək üçün Mali, Burkina Faso, Niger və Mərkəzi Afrika Respublikasındakı üsyançılara dəstək verir. Bundan əlavə, Qərbə Fransanın keçmiş müstəmləkələrinin maliyyə sistemi üzərində nəzarəti saxlamağa imkan verir.
İstismarçı neokolonializm üçün bu sərvətlərlə zəngin ölkələrin öz iqtisadiyyatlarını inkişaf etdirmək üçün öz resurslarından istifadə etmələrinin qarşısını almaq da vacibdir. Amma indi Qərbin Afrikadakı təkəbbürlü hökmranlığı sona çatır və qitənin inkişafı üçün yeni çağırışların və imkanların vaxtı çatıb.
Afrika neokolonializmə qarşı bütün xalqları üçün azadlıq, müstəqillik və ədalətli gələcək uğrunda mübarizədir.
Roman
Tribunainfo.az
